Deze psychiater verdient geen berisping, maar een standbeeld

Een psychiater heeft van het regionale tuchtcollege een berisping gekregen. Als het een waarschuwing geweest was, had ik het erbij gelaten, maar een berisping vind ik een veel te strenge veroordeling. Deze psychiater is een pionier in het verlenen van euthanasie aan ondraaglijk lijdende mensen met een psychische aandoening waarvoor geen redelijke andere opties meer bestaan.

Het ggz-veld heeft veel moeite om te dealen met het feit dat ook psychische aandoeningen ongeneeslijk en ondraaglijk kunnen zijn en om mee te gaan in een euthanasiewens. Langzaamaan wordt dat beter. Deze psychiater is een voorloper. Zij verleende al euthanasie terwijl niemand dat nog aandurfde. Ze heeft zo heel veel mensen uit hun lijden verlost. Ze verdient een standbeeld.

Dat betekent niet dat zij zich onzorgvuldigheid kon veroorloven. Wel vind ik dat ze de grenzen van de wet mag opzoeken. Bij mensen met een psychische aandoening vereist de wet geen extra second opinion. Wel is er het Chabot-arrest, maar dat vereist alleen grote behoedzaamheid. De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie heeft daarvan gemaakt dat een psychiater altijd een second opinion moet doen, ook als de uitvoerend arts zelf psychiater is. In de euthanasiecode is dat overgenomen. Maar die verplichting maakt het nodeloos ingewikkeld. Voor patiënten is het een belasting; ze beleven het als een examen. De verplichting draagt ook bij aan de onmenselijk lange wachttijden, want psychiaters die een second opinion willen doen, zijn schaars. Ik ken maar één casus waarbij de second opinion nog iets opleverde, maar wellicht zou de psychiater die second opinion ook vrijwillig hebben laten doen. Ik wil de verplichting afschaffen, maar niet de optie.

De uitvoerend arts is niet verplicht de second opinion te volgen, maar moet dat dan wel beargumenteren. De toetsingscommissie vond dat ze dat onvoldoende heeft gedaan. Dat vind ik nogal subjectief. In het tweede geval had ze geen second opinion aangevraagd om de patiënt niet te belasten.

Ik vind dat zij heel behoedzaam met de belangen van de patiënt is omgegaan, maar daarbij heeft ze de letter van de richtlijn en de code niet strikt gevolgd. En dat wordt gemeld aan de officier van justitie; die heeft beide zaken geseponeerd. Dus er zijn geen strafbare zaken gevonden. Ik dacht dat je niet tweemaal voor hetzelfde vervolgd kon worden, maar dat kan dus wel. De inspectie diende een klacht in bij het tuchtcollege en die gaven haar een berisping.

Draagt dit bij aan de kwaliteit van de zorg? Ik vrees het tegendeel. Nog meer terughoudendheid. Terughoudendheid is niet hetzelfde als behoedzaamheid. Behoedzaam is ook mensen niet langer nodeloos ondraaglijk te laten lijden. Het Expertisecentrum Euthanasie volgt nu weer de richtlijn die strenger is dan de code. Dat betekent dat als de uitvoerend arts geen psychiater is er niet alleen een second opinion moet komen van een psychiater, maar dat ook de SCEN-arts nog psychiater moet zijn. Die zijn er bijna niet dus nog langere wachttijden. En ingaan tegen een second opinion durft nu natuurlijk niemand meer. Terwijl daarin soms behandelingen worden genoemd, die theoretisch zouden kunnen maar die geen redelijke opties zijn: nog langer lijden.

In de rechtszaal zat een nabestaande van een van de patiënten. De psychiater moet dat maar zien als het standbeeld dat ik haar gun.

Lees Menno Oosterhoff zijn vervolg op deze blog.